بوتيمار درمنطق الطير عطار و آثار ديگر شعرا
تنگ طه
وبلاگي شامل مطالب آموزشي دوره ابتدايي و مطالبي درباره روستاي تنگ طه

هشتمين مرغي كه عطار در منطق الطير او را به ميدان مي آورد، بوتيمار است كه پرنده اي است كه بر لب آب مي نشيند و غصه مي خورد كه چرا قطره اي از آب كم شده است و تمثيلي است از افراد خسيس كه فقط به جمع كردن مال دلخوشند و خرج كردن آن را حتي براي خود روا نمي دارند و هميشه غصه كم شدن دارايي خود را دارند . بوتيمار مي گويد :

 مني كه هميشه بر لب دريا مي نشينم و از خساست خودم قطره اي از آب دريا نمي نوشم و اگر قطره اي از آب دريا كم گردد دل من كباب مي شود :

بر لب  دریا  نشینم  دردمند            دایما اندوهگین و مستمند

چون نیم من اهل دریا،ای عجب       بر لب دریا بمیرم خشک لب

گر ز دریا کم شود یک قطره آب       زآتش غیرت دلم گردد کباب

براي همچو مني عشق دريا كافي است و توانايي رسيدن به سيمرغ را ندارم .

چون منی را عشق دریا بس بود      در سرم این شیوه سودا بس بود

آنک او را قطره ي آبست اصل        کی تواند یافت از سیمرغ وصل

هدهد در جواب او مي گويد :

دريا گاهي تلخ و گاهي شور و زماني در جذر و زماني در مد است و مانند مال كه شرايط آن هميشه يكسان نيست و داشتن آن نيز هميشه مفيد و يا مضر نمي باشد و هر زمان گونه اي مي باشد .

گاه تلخ است آب او را گاه شور       گاه آرام است او را گاه زور

منقلب چیز است و ناپاینده هم         گه  شونده گاه بازآینده هم

 و دريا به كسي وفاداري نمي كند و خود دريا هم در حقيقت چشمه اي از كوي سيمرغ مي باشد .

از چنین کس کاو وفاداری نداشت    هیچ‌کس اومید دلداری نداشت

گر تو از دریا نیایی با کنار           غرقه گرداند تو را پایان کار

هست دریا چشمه‌ای ز کوی او      تو چرا قانع شدی بی روی او

و در ادامه هم حكايتي مي آورد از مردي كه به دريا وارد مي شود  و از او مي پرسد چرا تو كبود هستي مگر ماتم زده اي و چرا بدون آتش دائم در جوش و خروشي  و دريا در جواب مي گويد من در آتش عشق معشوق در جوشم و به دليل اينكه لايق او نگشته ام در ماتمم .

خشک لب بنشسته‌ام مدهوش من      زآتش عشق آب من شد جوش زن

گر بیابم قطره‌ای از کوثرش           زنده ي جاوید گردم بر درش

بوتيمار در كلام ديگر شاعران

بوتيمار پرنده اي كه به نامهايي چون غم خورك ماهي خورك و بكلا ناميده مي شود و معني بوتيمار هم صاحب تيمار يا غم مي شود و در شعر فارسي معمولا نماد خساست و غم بيهوده خوردن مي باشد . مرغي كه بيشتر بر لب دريا سر فرو فكنده مي نشيند و گويي در فكر كم شدن آب درياست و مدام به خاطر اين فكر اشتباه غم بيهوده مي خورد .

رقیبا،برحقی،گرباورت نایدغم خسرو    که من تیماربلبل پیش بوتیمارمی گویم اميرخسرودهلوي

گفت ای انوری آخر چه فتادست ترا      که فرو رفته‌ای و غمزده چون بوتیمار انوري

باز تمکین تو هرجا که به پرواز آید      سر فرو دزدد بدخواه تو چون بوتیمار انوري

کسی مباد چو من در غم تو بوقلمون     کسی مبٰاد چو من از غم تو بوتیمار آرتيماني

نحل کاب عنب خورد بر تاک              آرد از لب شراب نوش گوار

مثل جام و پارسایان هست                لب دریا و مرغ بوتیمار خاقاني

سعدي شادي و آواز خواندن بلبل و از اين شاخه به آن شاخه پريدنش را در مقابل ساكت و بي صدا بودن و مانند افراد غمگين سر در پر داشتن بوتيمار قرار مي دهد 

تا به بستان ضمیرت گل معنی بشکفت    بلبلان از تو فرومانده چو بوتیمارند سعدي

توهمچون گل زخندیدن لبت باهم نمی‌آید    روا داری که من بلبل چو بوتیمار بنشینم سعدي

ازین درخت چو بلبل بر آن درخت نشین     به دام دل چه فرومانده‌ای چو بوتیمار؟ سعدي

صائب به غمگيني بوتيمار و اينكه مي يا همان شناخت معشوق مي تواند اين غم و اندوه را بزدايد اشاره مي نمايد .

زاهدان را از ترشرویی برون آورد، می     باده بوتیمار را چون کبک خندان می کند صائب

بط شراب چو طاوس مست بال گشود         کشید سر به گریبان خود چو بوتیمار صائب

عطار نيز در آثار ديگر خود به عزلت و غم بيهوده خوردن و بخل بوتيمار اشاره مي كند .

مرا گویند کو عزلت گرفته است       درین عزلت خدا را یار دارم

سر کس می‌ندارم چون کنم من        مگر من طبع بوتیمار دارم

همیشه با دلی تشنه در آن غم         که گر آبی خورم دریا شود کم عطار

درین معنی تو بو بیمار خویشی       کزین محنت ز بوتیمار بیشی عطار

تو  بوتیمار با  آبی  در آتش          بخور تو اینچ داری این زمان خوش عطار

بخل چیست ازتشنگی جان دادنست   همچو بوتیمار بحر افتادنست عطار

مولانا نيز مانند عطار به همين ويژگي ها اشاره مي كند .

ندارم غصه دانه اگرچه گرداین خانه    فرورفته به اندیشه چو بوتیمار می گردم مولوي

به کوه قاف رو مانند سیمرغ           چه یار جغد و بوتیمار گشتی مولوي

گفتمش از ما ببر زحمت اخبار ما      بلبلی مستی بکن هم ز بوتیمار ما مولوي

ای بر لب بحر همچو بوتیمار          دستور نه تا لبی بیالایی مولوي

پیش خورشید همان خفاشی           گر چه ز اندیشه چو بوتیماری مولوي

وحشي هم به سر در پر كشيدن و سكوت بوتيمار در مقابل بلبل اشاره مي كند كه اين باعث مي شود او آزاد و بلبل در قفس باشد .

نه بلبل در قفس باشد ز صیاد           که از فریاد خود باشد به فریاد

اگر رنج قفس در خواب دیدی          چو بوتیمار سر در پر کشیدی وحشي

سیف فرغانی اگرچنددرین دورتورا    بلبل روح حزین است چو بوتیماری سيف فرغاني

قاآني قطعه اي درباره بوتيمار دارد كه خصوصيات اين پرنده را بر مي شمارد .

 شنیدستم که بوتیمار مرغیست    که‌ هست‌ از عشق آبش در درون غم

نشیند در کنار آب و گوید         که گر نوشم شود آب اندکی کم

بخل بدکنش را در زمانه           توگویی این صفت باشد مسلم

زفرط حرص‌ مال خویشتن را     همی بر خویشتن دارد محرم

به هرحال از برای غیر جاوید    ز هر سو سیم و زر آرد فراهم قاآني

کلامش آب روانست وطبعش ازحیرت     نشسته بر لب آب روان چو بوتیمار قاآني

مرغکی عاشق آبست‌که بوتیمارش       نام از آنست که پیوسته بود با تیمار

بر لب نهر نشیند نخورد آب از آن       که اگر آب خورم کم شود آب از انهار

من هم‌ازمر رخش‌اکم جرستم شب وروز   همچنان‌ کاب روان را نخورد بوتیمار قاآني

از هوس سر به‌سر چو بوتیمار         باز بینی سقیم و بیمارش

کس ندیدست در تمامی عمر            جز تن ریش و ناله زارش قاآني

سنائي بر خلاف ديگران بوتيمار را نماد عشق مي داند .

برگزیده دو مرغ بهر دو کار        عقل طوطی و عشق بوتیمار

قدم عقل نقدِ حالی جوی             شعلهٔ عشق لاابالی گوی سنائي

چو بوتيمار شو در عشق تا پيوسته ره جويي    چو بلبل بر اميد وصل، منشين هشت مه عريان

در هوای زمانه مرغی نیست      چمن عشق را چو بوتیمار سنائي

در هوای صفا چو بوتیمار         دردت ار هست گو صفیر مباش سنائي

کاهلی پیشه کردی ای تن زن      وای آن مرد کو کمست از زن

دل نگهدار و نفس دست بدار      کین چو باز است و آن چو بوتیمار سنائي

 

 


نظرات شما عزیزان:

مهدی
ساعت21:28---7 تير 1395
سلام. وبلاگ خیلی عالی داری. مطالب خیلی جذاب و جالبی گذاشتی. موفق باشی دوست عزیز

نام :
آدرس ایمیل:
وب سایت/بلاگ :
متن پیام:
:) :( ;) :D
;)) :X :? :P
:* =(( :O };-
:B /:) =DD :S
-) :-(( :-| :-))
نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه:





دو شنبه 7 تير 1395برچسب:بوتيمار , عطار , سعدي , سنائي , قاآني ,مولوي, :: 20:40 :: نويسنده : ابوالفضل

درباره وبلاگ

به وبلاگ من خوش آمدید
پيوندها

تبادل لينك هوشمند
برای تبادل لینک  ابتدا ما را با عنوان تنگ طه و آدرس tangtaha.LXB.ir لینک نمایید سپس مشخصات لینک خود را در زیر نوشته . در صورت وجود لینک ما در سایت شما لینکتان به طور خودکار در سایت ما قرار میگیرد.





گوگل
نويسندگان



نام :
وب :
پیام :
2+2=:
(Refresh)

خبرنامه وب سایت:





آمار وب سایت:  

بازدید امروز : 411
بازدید دیروز : 146
بازدید هفته : 1152
بازدید ماه : 5824
بازدید کل : 252063
تعداد مطالب : 163
تعداد نظرات : 367
تعداد آنلاین : 1